دلایل افول دیدگاه فضایی- کمی در مطالعه های جغرافیای سیاسی

طی بروز انقلاب فضایی­ـ کمی در علم جغرافیا، تحول هایی در اندیشه و روش­شناسی این علم به وجود آمد. این دیدگاه بر شاخه­های تخصصی جغرافیا به شکل های گوناگون تأثیر گذاشت. جغرافیای سیاسی در دهه­های 1950 و 1960 همچنان جهت گیری سنتی یعنی دیدگاهی محیطی و ناحیه­ای داشت، اما پس از وقفه ای طولانی، انقلابی در آن ایجاد شد. درواقع، زمانی دیدگاه فضایی­ـ کمی در پژوهش­های جغرافیای سیاسی به کار گرفته شد که روند تکاملی خود را در دیگر شاخه­های جغرافیا طی کرده بود و از درون آن، رویکردهای فضایی و سیستمی بیرون آمده و جغرافیای رفتاری متأثر از آن شکل گرفته بود. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بررسی می­کند که چرا دیدگاه فضایی با تأخیر در مطالعه های جغرافیدانان سیاسی به کار گرفته شد و پس از آن نیز در دهۀ 1970 از محوریت مطالعه ها خارج شد. نتایج نشان می­دهد عواملی مانند ناسازگاری پژوهش­های بنیادی با روش پوزیتیویستی در جغرافیای سیاسی؛ تناسب نداشتن نظریه­های محوری در دیدگاه فضایی- کمی با مسائل مطرح در جغرافیای سیاسی؛ نادیده گرفتن قدرت و سیاست در دیدگاه فضایی موجب شدند این دیدگاه با تأخیر به مطالعه های جغرافیدانان سیاسی وارد شود. همچنین تغییر الگو در علم جغرافیا در دهۀ 1970 و تغییر در نظام بین­الملل، موجب شد دیدگاه فضایی در دهۀ 1970 از محور مطالعه های جغرافیدانان سیاسی خارج شود؛ هرچند امروزه جایگاه خود را به عنوان یکی از دیدگاه­های مطرح حفظ کرده است.